ویتامین E یک ماده مغذی است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و از بافت‌های بدن در مقابل اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد برخی از ترکیب‌های شیمیایی محافظت می‌کند. این ویتامین در گیاهان و بیشتر در دانه‌ها و مغزهای روغنی یافت می‌شود.  ویتامین E به 8 شکل شیمیایی وجود دارد. آلفا-توکوفرول شکلی است که به بهترین وجه نیازهای غذایی انسان را برآورده می‌کند. این ویتامین که محلول در چربی است، در کبد و بافت چربی ذخیره می‌گردد و در صورت نیاز استفاده می‌شود. براساس برخی گمانه‌زنی‌های اثبات نشده، ویتامین E مهم‌ترین عامل برای داشتن سیستم ایمنی قوی، پوست خوب و چشم‌های سالم است. شایان ذکر است که بهترین زمان جذب این ویتامین بعد از شام است.

فواید ویتامین E

شماری از تحقیقات و مطالعات، فواید قابل توجهی را برای ویتامین E نشان داده‌اند. در این بخش به مهم‌ترین فواید ویتامین E بر سلامتی اشاره می‌کنیم.

کاهش استرس اکسیداتیو

احتمالاً زنگ‌زدگی روی دوچرخه یا ماشین خود را دیده‌اید. هنگامی که سلول‌ها در معرض مولکول‌هایی به نام رادیکال‌های آزاد قرار می‌گیرند، فرآیند اکسیداسیون مشابه و پیری تسریع شده در بدن اتفاق می‌افتد. رادیکال‌های آزاد، سلول‌های سالم را ضعیف و تجزیه می‌کنند. این مولکول‌ها همچنین ممکن است باعث ایجاد و تشدید مشکلات مزمن سلامتی مانند بیماری قلبی و سرطان شوند. استرس اکسیداتیو زمانی اتفاق می‌افتد که بین دفاع آنتی‌اکسیدانی و گونه‌های فعال اکسیژن یا رادیکال‌های آزاد عدم تعادل وجود داشته باشد. آنتی‌اکسیدان‌ها با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد، از آسیب سلولی محافظت می‌کنند. ویتامین E به عنوان یک آنتی‌اکسیدان در بدن عمل می‌کند و محققان در حال بررسی این هستند که چگونه خواص ضدالتهابی آن ممکن است در کاهش یا مدیریت برخی بیماری‌های مزمن نقش داشته باشد.

کاهش علائم آرتروز

آرتروز یک بیماری مزمن شامل تخریب مفاصل است که منجر به درد و سفتی آن‌ها می‌شود. این عارضه ممکن است هر یک از مفاصل را درگیر سازد، ولی شایع‌ترین مفاصل درگیر مفاصل دست ،پا، زانو، ران و ستون فقرات است. برخی از تحقیقات مصرف مکمل ویتامین E را در کاهش علائم آرتروز مؤثر دانسته‌اند.

کمک به مدیریت دیابت

دیابت یکی دیگر از بیماری‌های مزمن است که با مقاومت به انسولین همراه است و با افزایش استرس اکسیداتیو در بدن مرتبط است. مطالعات زیادی در مورد مصرف مکمل ویتامین E و دیابت (نوع 1 و 2) انجام شده است و به نظر می‌رسد شواهدی وجود دارد که ویتامین E ممکن است به تأخیر در شروع بیماری و کاهش علائم آن کمک کند.

مفید برای پوست

ویتامین E یک عنصر رایج در لوازم آرایشی پوست است و اغلب در محصولاتی که برای بهبود زخم ساخته می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که ویتامین E به محافظت از بدن در برابر استرس اکسیداتیو کمک می‌کند، ممکن است به محافظت از پوست در برابر عوامل استرس‌زای محیطی کمک کند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ویتامین E به‌شکل موضعی ممکن است دارای خواص محافظت کننده از نور باشد؛ به این معنی که می‌تواند به محافظت در برابر آسیب‌های پوستی ناشی از نور خورشید کمک کند.

علاوه بر این موارد، برخی تحقیقات محدودتر تأثیر مصرف ویتامین E بر پیشگیری و یا درمان برخی بیماری‌ها ازجمله اختلالات چشمی ناشی از سن، آلزایمر، بیماری‌های قلبی و سرطان را تأیید کرده‌اند. ولی برای نتیجه قطعی، تحقیقات و مطالعات بیشتر و گسترده‌تری موردنیاز است.

میزان مصرف ویتامین E

کمبود ویتامین E در افراد سالم چندان رایج نیست و بیشتر افراد از غذاهایی که می‎خورند، مقدار کافی از این ویتامین را دریافت می‌کنند. با این حال میزان توصیه شده برای مصرف روزانه ویتامین E برای گروه‌های مختلف به شکل زیر است:

بهتر است خانم‌های باردار، 30 درصد بیشتر از مقدار توصیه شده در جدول را مصرف کنند.

کمبود ویتامین E

اگرچه کمبود ویتامین E به ندرت اتفاق می‌افتد، اما افرادی که مبتلا به فیبروز سیستیک (سفتی مخاط)، بیماری کرون (یکی از بیماری‌های التهابی روده) یا ناتوانی در ترشح صفرا از کبد به دستگاه گوارش هستند، ممکن است اسهال مزمن داشته باشند و در نتیجه گاهی اوقات ممکن است به اشکال محلول در آب ویتامین E نیاز داشته باشند. کمبود این ویتامین در بدن می‌تواند باعث ضعف عضلانی، اختلال در سیستم ایمنی، کاهش وضوح دید، اختلال در سیگنال‌رسانی سیستم عصبی، ناموزون راه رفتن، گزگز بدن و خستگی شود.

مصرف بیش از حد ویتامین E

در حالی که مصرف بیش از حد ویتامین E بر پایه مواد غذایی بعید است، مصرف دوزهای بالای این ویتامین به شکل مکمل ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند. یکی از عوارض جانبی جدی افزایش خطر سکته مغزی هموراژیک است. یکی دیگر از عوارض جانبی، افزایش احتمال ابتلا به سرطان پروستات است. برای اکثر بزرگ‌سالانی که از مکمل‌های این ویتامین استفاده می‌کنند، دوز مصرفی نباید از 1000 میلی‌گرم در روز تجاوز کند.

تداخل دارویی ویتامین E

ویتامین E به طور بالقوه می‌تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد. این ویتامین ممکن است با داروهای ضدانعقاد و ضدپلاکت، سیمواستاتین (کاهنده چربی خون)، نیاسین (ویتامین ب۳)، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی تداخل داشته باشد. به همین دلیل اکیداً توصیه می‌شود قبل از مصرف مکمل‌های ویتامین E با پزشک خود مشورت کنید.

خلاصه

ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان محلول در چربی است که می‌تواند به محافظت از بدن در برابر استرس اکسیداتیو کمک کند. این ویتامین ممکن است در پیشگیری یا درمان بیماری‌های التهابی مزمن مانند دیابت و آرتروز مفید باشد. مصرف موضعی ویتامین E ممکن است برای پوست مفید باشد، اما شعارهای اغراق‌آمیز تولیدکنندگان لوازم آرایشی یا سرم‌های ضدپیری را باور نکنید، زیرا برای اثبات این مطلب تحقیقات بیشتری لازم است. اکثر مردم ویتامین E کافی را از طریق رژیم غذایی روزانه خود دریافت می‌کنند. اگرچه مکمل‌های این ویتامین به شکل‌های مختلف وجود دارد، ولی تنها یک شکل از ویتامین E برای انسان مفید است و آن هم آلفا-توکوفرول است. مصرف بیش از حد این ویتامین در مدت زمان طولانی ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. همچنین ویتامین E ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. به همین دلیل اگر قصد دارید مقدار بیشتری از این ویتامین را به رژیم غذایی خود اضافه کنید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

برای مشاهده مواد غذایی سرشار از ویتامین E کلیک کنید.