خستگی عاطفی چیست؟

خستگی عاطفی نتیجه استرس انباشته‌شده از زندگی شخصی یا کاری (یا ترکیبی از هر دو) است. افرادی که خستگی عاطفی را تجربه می‌کنند، اغلب احساس می‌کنند که هیچ کنترلی بر آنچه در زندگی‌شان اتفاق می‌افتد، ندارند. آن‌ها ممکن است احساس کنند در یک موقعیت به دام افتاده‌اند و قدرتی برای تغییر ندارند. کمبود انرژی، کم‌خوابی و کاهش انگیزه می‌تواند غلبه بر خستگی عاطفی را دشوار کند. با گذشت زمان، این حالت مزمن و پراسترس می‌تواند به سلامت شخص آسیب دائمی وارد کند. هر فردی که استرس طولانی‌مدت را تجربه می‌کند، ممکن است از نظر عاطفی تحت فشار قرار گیرد و دچار خستگی عاطفی شود. در مواقع حاد، خستگی عاطفی می‌تواند بر فرد مبتلا غلبه کند، اما هیچ‌وقت برای کمک گرفتن و شروع درمان دیر نیست.

علائم خستگی عاطفی چیست؟

علائم خستگی عاطفی ممکن است هم احساسی و هم فیزیکی باشد. این علائم در افراد مختلف، متفاوت است، اما معمولاً افراد مبتلا علائم زیر را تجربه می‌کنند:
نبود یا کمبود انگیزه
عصبانیت غیرمنطقی
خستگی جسمی
احساس ناامیدی
اختلال در تمرکز
اختلال در خواب
اختلال در اشتها
احساس بدبینی
احساس ترس
حواس‌پرتی
عدم تعهد
افسردگی
بی‌تفاوتی
زودرنجی
سردرد

دلایل خستگی عاطفی چیست؟

داشتن مقداری استرس و اضطراب روزانه طبیعی است، اما در صورت تدام این امر، استرس مزمن ایجاد می‌شود که می‌تواند بر بدن تأثیرات منفی بگذارد. خستگی عاطفی ناشی از یک دوره طولانی استرس مداوم در زندگی (شخصی یا کاری یا هردو) است. دلایل خستگی عاطفی از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ زیرا آنچه ممکن است برای یک فرد بسیار استرس‌زا باشد، می‌تواند برای شخصی دیگر کاملاً قابل‌کنترل باشد. برخی از دلایل رایج خستگی عاطفی عبارت‌اند از:
تحصیل در رشته تحصیلی سنگین، مانند پزشکی و علوم پایه
مشاغل پراسترس، مانند پرستاری، پزشکی و معلمی
مرگ یکی از اعضای خانواده یا یک دوست
زندگی با یک بیماری یا آسیب مزمن
مشغول بودن به شغل غیرمحبوب
طولانی بودن ساعت کاری
طولانی شدن مراحل طلاق
بچه‌داری و تربیت فرزند
استرس مالی یا فقر
مراقبت از یک عزیز
بی‌خانمانی

درمان خستگی عاطفی چیست؟

برای کمک به کاهش علائم خستگی عاطفی، می‌توانید تغییرات خاصی در سبک زندگی ایجاد کنید. انجام این تکنیک‌ها شاید در ابتدا آسان نباشد، اما پس از شروع به‌مرور تبدیل به یک عادت می‌شوند و انجام آن‌ها ساده‌تر خواهد شد. ایجاد تغییرات کوچک در عادات روزانه می‌تواند به مدیریت علائم و جلوگیری از خستگی عاطفی کمک کند. برای درمان خستگی عاطفی، انجام موارد زیر توصیه می‌شود:

از بین بردن عامل استرس‌زا

اگرچه این کار همیشه امکان‌پذیر نیست، اما بهترین راه برای درمان استرس، از بین بردن عامل استرس‌زا است. اگر محیط کاری شما عامل خستگی عاطفی شماست، به تغییر شغل یا محل کارتان فکر کنید. اگر مدیر بخش شما در محیط کار باعث استرس شما می‌شود، می‌توانید به بخش جدیدی منتقل شوید یا بخواهید زیر نظر مدیر دیگری کار کنید.

تغذیه سالم

تغذیه سالم به معنای انتخاب یک رژیم غذایی متعادل و غنی از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و گوشت بدون چربی و در عین حال بدون تنقلات شیرین و غذاهای سرخ‌شده یا فرآوری‌شده است. کارشناسان همواره بر سالم غذا خوردن تأکید می‌کنند. اما وقتی استرس دارید، تغذیه سالم می‌تواند دنیای متفاوتی را ایجاد کند. این کار نه‌تنها به شما کمک می‌کند تا ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز خود را دریافت کنید، بلکه باعث بهببود هضم، خواب و سطح انرژیتان نیز می‌شود و در نتیجه می‌تواند تأثیر دومینویی بر وضعیت عاطفی شما داشته باشد. شاید تعیین یک برنامه غذایی استاندارد براساس مزاج و خواص مواد غذایی برای شما کار دشواری باشد. در این صورت می‌توانید از برنامه رژیم غذایی بیندا استفاده کنید تا جسم و روح سالم‌تری داشته باشید.

انجام ورزش

هر نوع فعالیت بدنی باعث افزایش سطح اندورفین و سروتونین می‌شود و در نتیجه می‌تواند وضعیت عاطفی شما را بهبود بخشد. ورزش همچنین به دور کردن ذهن از مشکلات کمک می‌کند. سعی کنید روزانه حداقل 30 دقیقه ورزش کنید. حتی ورزش سبک هم تأثیرگذار است. برای انجام ورزش نیازی به باشگاه و مربی ندارید؛ به‌راحتی می‌توانید از بخش ورزش بیندا، برنامه ورزش خانگی متناسب با خود را انتخاب کنید و در خانه انجام دهید.

خواب کافی

خواب برای سلامت روان بسیار مهم است. اگر بتوانید یک برنامه روتین برای خواب خود تنظیم کنید؛ یعنی در ساعت مشخصی از شب بخوابید و در ساعت مشخصی از روز از خواب برخیزید، این امر می‌تواند به شما کمک کند آرامش داشته باشید و کیفیت خواب بهتری را تجربه کنید. همچنین محدود کردن کافئین می‌تواند تأثیر مثبتی بر برنامه خواب شما داشته باشد.

دوری از الکل

نوشیدنی‌های الکلی ممکن است به طور موقت خلق‌وخوی شما را تقویت کند، اما این احساس به سرعت از بین می‌رود و شما را بیشتر از قبل مضطرب و افسرده می‌کند. همچنین الکل باعث ایجاد اختلال در خواب شما می‌شود. بنابراین به‌منظور کاهش و درمان خستگی عاطفی، توصیه می‌شود از نوشیدنی‌های الکلی دوری کنید.

تمرینات ذهن‌آگاهی

ذهن‌آگاهی اصطلاحی است که امروزه خیلی بر سر زبان‌ها افتاده است. البته اغلب مردم به آن به‌عنوان یک تفریح برای افراد مرفه نگاه می‌کنند. اما تکنیک‌های تمرکز حواس بسیار بیشتر از یک مد و تفریح هستند. این تکنیک‌ها از نظر علمی برای کاهش استرس و اضطراب شناخته شده‌اند و می‌توانند کلید تعادل احساسات شما باشند. ذهن‌آگاهی عمل متمرکز شدن بر لحظه حال است. این کار می‌تواند به منحرف کردن توجه شما از تفکرات منفی کمک کند. راه‌های زیادی برای تمرین ذهن‌آگاهی وجود دارد. به‌عنوان مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
یوگا
مدیتیشن
تمرینات تنفسی
پیاده‌روی به خصوص در طبیعت
نوشتن احساسات و افکار خود در یک دفتر یادداشت
نکته بسیار جالب و حائز اهمیت این است که محققان به‌تازگی شواهدی یافته‌اند که نشان می‌دهد مدیتیشن می‌تواند به معکوس کردن اثرات استرس بر بدن کمک کند. برای انجام مدیتیشن نیازی به شرکت در دوره‌های خاص ندارید، به‌راحتی می‌توانید از بخش مدیتیشن بیندا این کار را در خانه انجام دهید.

تعامل با یک دوست قابل‌اعتماد

صحبت چهره‌به‌چهره با یک دوست واقعی، راهی فوق‌العاده برای رهایی از استرس است. شخصی که به شما گوش می‌دهد، لزوماً مجبور نیست مشکلات شما را برطرف کند؛ بلکه کافی است فقط شنونده خوبی باشد. یک دوست قابل‌اعتماد یا یکی از اعضای خانواده می‌تواند بدون قضاوت به درد دل شما گوش کند و باعث شود احساس بهتری داشته باشید.

استراحت کافی

هرشخصی با هر موقعیت و شرایطی، گاهی اوقات نیاز به استراحت دارد. این استراحت می‌تواند مسافرت طولانی باشد، یا صرفاً رفتن به سینما، فرقی ندارد. هر نوع استراحتی می‌تواند به کاهش و درمان خستگی عاطفی کمک کند.

ملاقات با متخصص

همراه با ایجاد تغییرات در سبک زندگی، جستجوی یک متخصص حرفه‌ای برای درمان خستگی عاطفی مهم و ضروری است. یک متخصص، می‌تواند ابزارهایی را که برای طی کردن یک دوره استرس‌زا نیاز دارید، در اختیار شما قرار دهد.

مشورت با پزشک خانواده

در برخی موارد، پزشک خانواده شما ممکن است داروهایی را برای کمک به مدیریت علائم خستگی عاطفی شما پیشنهاد کند. پزشکان معمولاً برای این کار، داروهای ضدافسردگی، داروهای ضداضطراب یا داروهای خواب تجویز می‌کنند. لازم به ذکر است که این داروها اغلب می‌توانند اعتیادآور باشند و فقط باید به صورت کوتاه‌مدت برای کاهش یا درمان خستگی عاطفی استفاده شوند.

پیامدهای خستگی عاطفی چیست؟

استرسی که باعث خستگی عاطفی شده است، شما را در معرض خطر فرسودگی کامل قرار می‌دهد. این امر با گذشت زمان، می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی شود. استرس مزمن می‌تواند بر سیستم ایمنی، قلب، متابولیسم و سلامت کلی شما تأثیر بگذارد. خستگی عاطفی شما را در معرض خطرات زیر قرار می‌دهد:
فشار خون بالا و درنتیجه افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی
سرماخوردگی و عفونت‌های مکرر
پیری زودرس
افزایش وزن
افسردگی
اضطراب
بیخوابی

نتیجه‌گیری

خستگی عاطفی یک بیماری قابل درمان است. بهترین راه برای درمان آن، از بین بردن عامل استرس‌زا است. برای مثال، اگر خستگی عاطفی ناشی از شغل شما باشد، ممکن است زمان آن رسیده باشد که شغل خود را تغییر دهید. اگر نمی‌توانید عامل استرس‌زا را از بین ببرید، از روش‌های موجود برای درمان استفاده کنید. مشورت با پزشک و روان‌شناس می‌تواند به شما در مورد راه‌های مدیریت استرس و اضطراب کمک کند.