شکلات تلخ یا شکلات سیاه، نوعی شکلات است که نسبت به شکلات‌شیری، دانه‌های کاکائو و کره کاکائو در آن بیشتر است. شکلات تلخ با درصد کاکائوی موجود در آن مشخص می‌شود؛ به‌عنوان مثال، در شکلات تلخ 70% مقدار کاکائو برابر 70 درصد است. در اصل این نوع شکلات، اولین نوع شکلات است و بعدها با افزودن شیر و شکر به آن، شکلات‌های شیرین را ساخته‌اند. شکلات تلخ نسبتاً کم‌شکر است و هرچقدر درصد کاکائوی آن بیشتر باشد، شکر آن کمتر می‌شود. از شکلات تلخ به عنوان یک شکلات سالم نام می‌برند که عوارض شکلات‌های شیرین را ندارد. امروزه شکلات تلخ در سرتاسر دنیا علاقه‌مندان و متقاضیان بسیار زیادی پیدا کرده و مصرف آن به طرز شگفت‌انگیزی افزایش یافته است. در این مقاله قصد داریم 10 مورد از مهم‌ترین فواید شگفت‌انگیز شکلات تلخ را بیان کنیم.

شکلات تلخ بسیار مغذی است

شکلات تلخ منبعی غنی از مواد معدنی خوارکی مانند آهن، روی، مس، منگنز، منیزیم و فسفر است. همچنین در شکلات تلخ مقدار قابل توجهی پتاسیم، سلنیوم، فیبر و ویتامین B12 وجود دارد. هرچه شکلات تیره‌تر (دارای درصد خلوص بالاتر) باشد، مواد مغذی آن بیشتر است. البته شکلات تلخ دارای مقدار زیادی کالری و چربی است، بنابراین در مصرف آن زیاده‌روی نکنید. شایان ذکر است که استانداردهای تولید شکلات تلخ در کشورهای مختلف و کارخانه‌های تولیدکننده در آن‌ها، متفاوت است. به همین دلیل قبل از مصرف، مواد تشکیل دهنده آن را بررسی کنید تا مطمئن شوید شکلات تلخ باکیفیتی مصرف می‌کنید.

شکلات تلخ به کاهش وزن کمک می‌کند

تحقیقات نشان می دهد که شکلات تلخ ممکن است در کنترل اشتها نقش داشته باشد که به‌نوبه خود می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. دلیل این امر این است که خوردن مقداری شکلات تلخ قبل یا بعد از غذا باعث تحریک هورمون‌هایی می‌شود که به مغز سیگنال می‌دهند که شما سیر هستید (البته خوردن بیش از مقدار توصیه شده در روز می‌تواند با کاهش وزن احتمالی مقابله کند). علاوه بر این، شکلات تلخ در طول هضم مانند یک پری‌بیوتیک (نوعی فیبر که رشد باکتری‌های مفید در روده را افزایش می‌دهد) رفتار می‌کند که باعث بهبود متابولیسم بدن و جذب بهتر مواد مغذی توسط بدن می‌شود.

شکلات تلخ برای پوست مفید است

در شکلات تلخ موادی مانند مس، آهن، کلسیم، منگنز و منیزیم وجود دارد که برای پوست نیز مفید است. به عنوان مثال، منگنز به تولید کلاژن (پروتئینی برای حفظ جوانی و سلامت پوست) کمک می‌کند. سایر مواد معدنی مانند کلسیم به ترمیم و تجدید پوست کمک می‌کنند که بسیار مهم است، زیرا بدن ما می‌تواند روزانه ۴۰ هزار سلول پوست را از بین ببرد. همچنین برخی مطالعات نشان داده‌اند که فلاوانول موجود در شکلات تلخ ممکن است از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) ساطع شده از خورشید محافظت کند، جریان خون را به پوست بهبود بخشد و تراکم و آب‌رسانی پوست را افزایش دهد.

شکلات تلخ باعث کاهش استرس و بهبود خلق و خو می‌شود

تحقیقات نشان داده است که شکلات تلخ فعالیت عصبی را در سیستم پاداش مغز تحریک می‌کند که به‌نوبه خود استرس را کاهش می‌دهد و خلق و خو را بهبود می‌بخشد. در واقع مصرف شکلات تلخ با حداقل ۷۰ درصد کاکائو باعث افزایش انعطاف‌پذیری عصبی در مغز می‌شود که می‌تواند اثرات مثبتی بر کاهش استرس و بهبود خلق و خو داشته باشد.

شکلات تلخ، عملکرد مغز را بهبود می‌بخشد

مطالعات نشان داده است که خوردن منظم شکلات تلخ با فلاوانول بالا، باعث افزایش جریان خون در مغز و درنتیجه بهبود عملکرد مغز می‌شود. شکلات تلخ همچنین ممکن است به طور قابل توجهی عملکرد شناختی و تسلط کلامی را در افراد مسن با اختلالات شناختی و کلامی خفیف بهبود بخشد. احتمالاً دلیل اصلی بهبود عملکرد مغز پس از خوردن شکلات تلخ، وجود مواد محرکی مانند کافئین و تئوبرومین در دانه‌های کاکائو است.

شکلات تلخ خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد

شکلات تلخ سرشار از ترکیبات آلی مانند پلی‌فنول، فلاوانول و کاتچین است که از نظر بیولوژیکی فعال‌اند و به‌عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنند. شایان ذکر است که آنتی‌اکسیدان‌ها از طریق مهار رادیکال‌های آزاد نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های مزمن از جمله سرطان دارند. رادیکال‌های آزاد با حمله به غشای سیتوپلاسمی سلول و نابود کردن آن، به DNA داخل سلول دسترسی پیدا می‌کنند و از طریق تغییر DNA باعث سرطان می‌شوند. آنتی‌اکسیدان‌ها علاوه بر نابودکردن رادیکال‌های آزاد، با تسریع مرگ سلول‌های سرطانی از سلول‌های سالم نیز حفاظت می‌کنند.

شکلات تلخ فشار خون را کاهش می‌دهد

فلاوانول‌های موجود در شکلات تلخ می‌توانند پوشش شریان‌ها را برای تولید نیتریک اکسید تحریک کنند. یکی از عملکردهای نیتریک اکسید ارسال سیگنال به شریان‌ها برای استراحت است که مقاومت در برابر جریان خون و در نتیجه فشار خون را کاهش می‌دهد. بسیاری از مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد که شکلات تلخ می‌تواند جریان خون را بهبود بخشد و فشار خون را کاهش دهد، اگرچه معمولاً اثرات آن خفیف است.

شکلات تلخ احتمال ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهد

فلاونوئیدهای موجود در شکلات تلخ با بهبود حساسیت بدن به انسولین، مقاومت بدن در مقابل انسولین را کاهش می‌دهند که به‌نوبه خود باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت می‌شود. تحقیقات نشان داده است احتمال ابتلا به دیابت در افرادی که به ندرت شکلات تلخ مصرف می‌کنند، در مقایسه با افرادی که حداقل یک بار در هفته شکلات تلخ مصرف می‌کنند، تقریباً دو برابر است.

شکلات تلخ کلسترل بد را کاهش و کلسترل خوب را افزایش می‌دهد

کره کاکائوی موجود در شکلات تلخ می‌تواند در افزایش لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا (کلسترول خوب) نقش داشته باشد. کره کاکائو همچنین حاوی اسیداولئیک است که برای قلب مفید است. اسیداولئیک یک چربی غیراشباع است که در روغن زیتون هم وجود دارد. با این حال، بر خلاف روغن زیتون، کره کاکائو دارای مقدار چربی اشباع شده بالایی است که مصرف بیش از حد آن می‌تواند برای قلب مضر باشد و باید به‌صورت کنترل‌شده مصرف شود.
همچنین پودر کاکائوی موجود در شکلات تلخ به طور قابل توجهی افزایش لیپوپروتئین‌های با چگالی پایین (کلسترول بد) را در افراد کاهش می‌دهد. بدین ترتیب که کلسترول بد با رادیکال‌های آزاد واکنش نشان می‌دهد و این باعث می‌شود که ذرات آن به خودی خود واکنش نشان دهند و قادر به آسیب رساندن به بافت های دیگر، مانند پوشش شریان‌های قلب نباشند.

شکلات تلخ از بیماری‌های قلبی و سکته جلوگیری می‌کند

یکی از بزرگترین فواید شکلات تلخ از دیدگاه محققان، نقش آن در بهبود سلامت قلب است. تحقیقات نشان داده است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته در افرادی که بیش از پنج بار در هفته شکلات تلخ می‌خورند، تا ۵۷ درصد کمتر از افرادی است که این کار را انجام نمی‌دهند. محققان معتقدند که فلاونوئیدهای موجود در شکلات تلخ سلامت قلب را حفظ می‌کنند. علت این امر این است که این مواد شیمیایی به تولید اکسید نیتریک کمک می‌کنند که باعث راحت شدن عروق خونی و کاهش فشار خون می‌شود.

نتیجه‌گیری

شکلات یکی از معدود غذاهایی است که هم طعم فوق‌العاده‌ای دارد و هم شواهد علمی قابل توجهی وجود دارد که نشان دهنده فواید بسیار زیاد آن برای سلامتی است. البته نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنید؛ زیرا کالری بالایی دارد. همچنین شکلات‌های تلخ معمولاً حاوی مقداری شکر هستند، اما مقدار آن معمولاً کم است و هرچه شکلات تیره‌تر باشد، قند کمتری در آن وجود دارد. کارشناسان، مصرف روزانه ۳۰ گرم شکلات تلخ با خلوص ۷۰ درصد و بالاتر را برای سلامتی مفید می‌دانند. شایان ذکر است که در رژیم بیندا به این نکته هم توجه شده است.